VERNIEUWDE BIJBELVERTALING: NBV21
Vandaag presenteerde het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap de ‘NBV21’: de opvolger van de Nieuwe Bijbelvertaling, die in 2004 als oecumenisch project verscheen en waarvan inmiddels ruim 1,5 miljoen exemplaren zijn verkocht in Nederland en Vlaanderen. Het eerste exemplaar werd overhandigd aan koning Willem Alexander tijdens een plechtigheid in de Grote Kerk van Den Haag. Willem-Alexander is beschermheer van het Bijbelgenootschap.
Voor de goede orde: BV21 is geen nieuwe maar een vernieuwde bijbelvertaling. Er zijn maar liefst 12.000 wijzigingen doorgevoerd, voor een belangrijk deel in reactie op suggesties die lezers, daartoe uitgenodigd door het Bijbelgenootschap, hebben ingestuurd. De terugkeer van de eerbiedskapitalen bij verwijzingen naar God, Jezus en de Heilige Geest springen het meest in het oog. Maar het team vertalers heeft ook andere ingrepen overwogen en doorgevoerd. De volledige tekst van NBV21 is niet alleen in gedrukte vorm te koop in de boekhandel, maar is tevens als digitale versie vrij beschikbaar op internet.
Op de website van NBV21 staan tal van interessante vertaalvoorbeelden. Hieronder volgen er twee. Het is aardig om de nieuwe lezing niet alleen te vergelijken met de oude lezing uit 2004 maar ook met de tekst uit de katholieke Willibrordvertaling uit 1975 (die voorlopig leidend blijft in de katholieke liturgie) en met de Middelnederlandse vertaling van het Nieuwe Testament die Johan Scutken, monnik in het klooster Windesheim bij Zwolle, ca. 1387-1391 vervaardigde (zij het niet uit de Hebreeuws/Griekse grondteksten maar uit de Latijnse Vulgaatvertaling van Hieronymus. Zie Het Nieuwe Testament van de Moderne Devotie. Ed. C.C. de Bruin. Leiden 1979.)
Matteüs 6:2
NBV — Dus wanneer je aalmoezen geeft, bazuin dat dan niet rond, zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat om door de mensen geprezen te worden
NBV21 — Dus wanneer je iemand iets geeft uit barmhartigheid, bazuin dat dan niet rond, zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat om door de mensen geprezen te worden.
- Commentaar vertaalteam: Het woord ‘aalmoes’ komt een aantal keer voor in de NBV (in Matteüs, Lucas, Handelingen en Jezus Sirach). In andere boeken, zoals Tobit, is het juist vermeden. Het woord ‘aalmoes’ is inmiddels zo verouderd dat we het niet meer gebruiken in de NBV21. In plaats van ‘aalmoezen geven’ kiezen we voor ‘iets geven uit barmhartigheid’ of voor ‘geld geven aan de armen’.
Willibrord-vertaling — Wanneer gij dus een aalmoes geeft, bazuin het dan niet voor u uit, zoals de huichelaars doen in de synagoge en op straat, opdat zij door de mensen geprezen worden.
Vertaling-Scutken — Wanneer du aelmissen doeste, en wil niet mit basunen blasen voer di als die ypocriten doen in synagogen ende in steghen, op dat si gheeert werden vanden menschen.
LUCAS 5: 39
NBV — Maar niemand die oude wijn gedronken heeft, wil jonge; hij zegt immers: “De oude wijn is goed!”’
NBV21 — Maar niemand die oude wijn gedronken heeft, wil jonge; hij zegt immers: “De oude is beter.”
- Commentaar vertaalteam: Ondanks het uitroepteken is de NBV niet zo sterk. Het is beter om ‘wijn’ samen te trekken met het eerder genoemde ‘wijn’ in deze zin. En zowel vanuit het Nederlands als vanuit het Grieks is het sterker om te vertalen met ‘beter’ in plaats van ‘goed’
Willibrord-vertaling — En niemand die oude gedronken heeft, wenst jonge; hij zal zeggen: “de oude is best.”
Vertaling-Scutken — Ende nyement en drincket dat olde, ende rechte voert dat nye [d.i. nieuwe wijn] wil, want hi seghet, dat dat oude beter is.